Kitap tutkunları ve sadık okurlar için en ilgi çekici olan şeylerden bir tanesi; sevdikleri yazarların, düşünürlerin ya da farklı alanlarda ün kazanmış isimlerin yaşam tarzları ve düşünceleridir. Okuyucu ve yazar arasındaki bu bağlılık bazen o kadar büyük olur ki, polisiye türünde eserler veren bir yazarın aşk hakkındaki düşünceleri ya da günlük rutini bile bir merak konusu olabilir. Okurlar, çoğu zaman, hayranı oldukları yazarların eserlerinden bile karakterleri hakkında çıkarım yapmaya çalışır. Oysa bu ünlü isimleri daha yakından tanımamıza yardımcı olacak en iyi kaynaklar, söyleşi kitaplarıdır. Söyleşi, sohbet ya da bazen röportaj şeklinde karşımıza çıkan bu kitaplar; ünlü isimlerin yaşamları ve düşünce dünyaları hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar. Biz de Köln Kütüphane olarak, söyleşi türü hakkında merak edilen her şeyi ve en iyi söyleşi kitaplarını sizler için derledik.
Söyleşi Nedir?
Söyleşi türü, yazarın kendine özgü görüşlerini ve bağımsız düşüncelerini çok derine inmeden ve okur ile sohbet ediyormuş gibi samimi bir dille aktardığı kitaplardır. Pek çok insan, özellikle de kitap tutkunları, karşılıklı sohbet etmekten çok keyif aldığı için söyleşi türünde yazılan eserleri de çok sever. Söyleşi türünde eserler vermek için genellikle belirli bir konuya iyi hakim olmak ve konunun genel okuyucunun ilgisini çekecek bir alanda olması gerekir. Söyleşi türü, usta bir yazım dili ve akıcı bir anlatım yeteneği gerektirir. Bahsedilen konu basit olsa bile, farklı yönleriyle ele alınarak özgün bir biçimde aktarılabilir. Hatta bir söyleşi yazarının ustalığı, karmaşık konuları bile basit ve yalın bir dille anlatabilmesinde yatar.
Söyleşi Türünün Özellikleri
Söyleşi türü, Türk edebiyatında çok eski dönemlerden beri var olan bir gelenektir. Divan geleneğinde söyleşi anlamı taşıyan sohbet, en yaygın ve önemli geleneklerden bir tanesidir. Günümüzde daha modern tekniklerle yazılan söyleşi türünün özellikleri ise şöyledir:
- Nesnel bir anlatımı olması sebebiyle makale ile karıştırılan söyleşi türü, genellikle samimi bir konuşma havasında yazılır.
- Söyleşilerde güncel ya da tarihi pek çok konu işlenebilir.
- Söyleşi yazıları karşılıklı sohbet tadında ilerler.
- Söyleşi türünün her kesimden okuyucunun ilgisini çekecek ve merak uyandıracak bir anlatımı vardır.
- Söyleşi türünde üretilen eserlerde fikirler kanıtlanmak zorunda değildir.
- Söyleşiler gazete ve dergilerde yayımlanabildikleri gibi, derlenerek kitap olarak da basılabilir. fıkra türünde olduğu gibi gazete ve dergilerde yayınlanır.
- Söyleşi; giriş, gelişme ve sonuçtan oluşur.
- Söyleşilerde nesnel bir bakış açısı olsa da öznel bir anlatım mevcuttur.
Söyleşi Nasıl Yazılır?
Söyleşi türü, bilimsel bir kanıt gerektirmez ve bu türde üretilen eserlerde neredeyse hiç konu sınırlaması yoktur. Söyleşi türünde eser üreten bir yazar, seçtiği konuyu bilimsel bir makale gibi değil, daha yüzeysel bir biçimde ele alır. Söyleşi yazarları, belirli bir bilgi birikimine sahip olsalar da, bu bilgileri daha basit ve günlük bir dilde anlatmayı tercih eder. Söyleşi kitaplarında da alıntı yapılabilir ancak yapılan alıntıların kaynağı belirtilmek zorundadır. “Sohbet nasıl yazılır?” sorusuna ise şu şekilde cevap verilebilir.
- Söyleşi yazıları, konuya çoğunlukla bir soru ile başlar.
- Söyleşiler, genellikle farklı kaynaklardan ya da yazarlardan alıntılar ve kısa anekdotlar içerir. Böylece yazının ilgi çekiciliği korunur.
- Söyleşi yazıları, kısa cümleler ve basit ifadelerle yazılır.
- Söyleşi yazıları, genellikle her eğitim seviyesine ve okur tipine hitap edecek şekilde yazılır.
- En çok ilgi çeken söyleşiler, güncel konular hakkında olanlarıdır.
- Söyleşilerde samimi bir dil ve basit bir anlatım vardır. Gereksiz ifadeler kullanılmaz.
- Söyleşi yazısının sonunda, konunun kısaca toparlanmış bir özeti bulunur.
- Söyleşi yazmaya başlamadan önce, kişi ve konu hakkında bir ön araştırma yapılmalıdır.
En Sevilen Söyleşi Kitapları
Söyleşi türü, en eski edebi geleneklerden biri olmasına rağmen, kısıtlı bir okuyucu kitlesinin ilgisini çeker. Bunu değiştirmek için adım atmak isteyen okurlar, aşağıda listelenen en sevilen söyleşi kitapları ile işe koyulabilir.
Bir Eğitim Sevdalısı: Nuri Gökalp Kitabı - Adnan Demircan
Hayatını eğitim ve kişisel gelişim alanlarına adayan Nuri Gökalp ile İslam dünyası, bilinç ve eğitim gibi konulardaki sohbetlerden oluşan Bir Eğitim Sevdalısı - Nuri Gökalp Kitabı, Prof. Dr. Adnan Demircan tarafından hazırlanmıştır.
Livaneli’nin Penceresinden - Zafer Köse
Yazar Zafer Köse’nin Zülfü Livaneli ile gerçekleştirdiği söyleşilerden oluşan Livaneli’nin Penceresinden, evrensel bir düşünce yapısına sahip entelektüel bir birey olarak Zülfü Livaneli’nin portresini çizmektedir. Dünyaca ünlü Türk yazar Zülfü Livaneli’nin iktidar olarak görülenlere direnişi ve eşsiz düşünce dünyası, bu kitapta yer alır.
Ne Kadar Gamlı Bu Akşam Vakti: Safa Önal Kitabı - Yasemin Arpa
Yasemin Arpa tarafından kaleme alınan Ne Kadar Gamlı Bu Akşam Vakti: Safa Önal Kitabı, düşünsel hayatına edebiyat ile başlayıp sinema alanında devam eden Safa Önal’ın benzersiz bir portresini çizer. Safa Önal’ın kırılgan, eskiye tutkun, yeniyi ise yadırgayan yapısı; bu sürükleyici söyleşi kitabında özgün bir anlatı ile ele alınıyor.
Öyle Geçer Ki Zaman: Teoman Duralı Kitabı - Ali Değirmenci
Ünlü felsefeci ve akademisyen Teoman Duralı’nın yaşamı boyunca gezdiği yerleri ve araştırma konusu ettiği alanları ele alan Öyle Geçer Ki Zaman: Teoman Duralı Kitabı, aynı zamanda çocukluk anılarından okul yıllarına kadar pek çok anı, hikaye ve olay da içermektedir. Duralı’nın Türk siyaseti ile ilgili tespitleri de bu ünlü filozofun düşüncelerine daha yakından bakmamızı sağlar.
Bir Ömür Düşünmek - Prof. Dr. Ahmet Arslan
Söyleşinin bir alt türü olan nehir söyleşi türünde yazılmış olan Bir Ömür Düşünmek, Prof. Dr. Ahmet Arslan’ın felsefe alanına giriş yapmak isteyenler için hazırlanmış en kapsamlı eseridir. Günlük felsefi sorunları basit ve akıcı bir dil ile aktaran Arslan, antik felsefe ve İslam felsefesi gibi konulara da kitabında yer vermiştir.
Göğüne Sığmayan Bulut: Emin Özdemir Kitabı - Hatice Aydoğdu
Şimdi Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi olarak bilinen Basın Yayın Yüksek Okulu’nun en ünlü hocalarından birisi olan Emin Özdemir’in yaşamından parçalar bulacağınız Göğüne Sığmayan Bulut: Emin Özdemir Kitabı, Hatice Aydoğdu tarafından hazırlanmış sürükleyici bir söyleşi.
Malcolm X Son Söyleşi - Kerem Altındağ
20. Yüzyılın özgürlük mücadelesi tarihine adını yazdıran Malcolm X’in ölmeden yalnızca bir gün önce kayda alınan düşünceleri, Kerem Altındağ tarafından hazırlanan Malcolm X Son Söyleşi isimli eser sayesinde okuyucularla buluşmuştur.