İslamiyet literatüründe başta peygamber efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) olmak üzere tüm din büyüklerinin ve ayrıca halifelerin hayat hikayesini anlatan siyer kitapları, dini kitaplar kategorisi içerisinde en çok okunan kitaplardan bir tanesi. Siyer teriminin genel anlamda toplumun büyük bir kesimi ve özellikle Müslümanlar tarafından biliniyor olmasına rağmen “Siyer nedir?”, “Siyer nasıl yazılır?” ve “Siyer nasıl öğrenilir?” gibi sorular; çoğu kişinin aklını kurcalar.
Oldukça köklü ve önemli bir yazım çalışması türü olan siyer, aynı zamanda bin yılı aşkın bir süredir devam ettirilen bir gelenektir de. Müslümanların peygamber efendimizin yaşamı ve kişiliğine yoğun bir ilgi duyması, Kur’an-ı Kerim ve hadislerin Hz. Muhammed’e verdiği önemin de çok olması sebebiyle siyer kitapları oldukça ilgi görmektedir. İşte İslam peygamberi Hz. Muhammed’in doğumundan ölümüne kadar tüm hayatını anlatan siyer ilmi ile ilgili bilmeniz gereken şeyler ve Köln Kütüphane tarafından bir araya getirilen, mutlaka okumanız gereken en iyi siyer kitapları...
Siyer Nedir?
Peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hayatını anlattığı bilinse de, “Siyer nedir?” sorusuna farklı bir yanıt da verilebilir. Öncelikle kelimenin kökenine göre yaklaşılacak olursa siyer, sire ve siret kelimelerinin çoğulu olarak kullanılır. Sözlük anlamı “davranış, tutum, yol, alışkanlık, bir kişinin ahlakı, yaradılışı ve yaşam öyküsü” olan siyer, günümüzde yaşam tarzı veya biyografi anlamlarında da kullanılır.
Zamanla Hz. Muhammed’in hayatını anlatan kitaplara siyer denmeye başlanmış olsa da bu kitapların tam adı, Siyer-i Nebi’dir. Siyer, günümüzde aslen disiplinlerarası bir yaklaşım olarak da görülür. Tarihin belli bir kısmını ele aldığı için tarih alanı ile; peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) yaşamı, sözleri ve davranışlarına odaklandığı için de hadis ilmi ile ilgilidir. Siyer-i Nebi ile ilgili merak edilen bir diğer soru da, “Siyer nasıl yazılır?” sorusudur.
Siyer Nasıl Yazılır?
Siyer ilmi ve geleneği, ilk başlarda Hadis-i Şerif kitaplarında bir alt başlık olarak yer almıştır. Buna benzer bir şekilde, Fıkıh kitaplarında da siyer başlığının olduğu görülür. Ancak belli bir zaman sonra, ayrı bir kitap olarak yazılmaya başlamış ve hadis ile fıkıhtan ayrılmıştır. “Siyer nasıl yazılır?” sorusuna elbette kolayca cevap verilemez.
Siyer-i Nebi yazarları, elde etmesi uzun yıllar süren bir bilgi birikimine sahiptir. Siyer yazım sürecinin ise çeşitli hadisleri, eserleri, haber veya rivayetleri referans aldığı ve yüzyıllarca aktarılan sözlü anlatımlara da dayandırıldığı bilinir. Tüm bu bilgilerin zaman geçtikçe derlenip toplanması ve tasnif edilmesi sonucunda siyer kitapları oluşur.
Siyer Nasıl Öğrenilir?
“Siyer nasıl öğrenilir?” sorusunun cevabı olarak, kusursuz bir çözüm önerisi ya da bir formül ortaya konulamaz. Elbette siyer öğrenmenin en iyi yolu, çeşitli Siyer-i Nebi kitapları okuyarak olabildiğince geniş bir çerçevede fikir sahibi olmaktan geçer. Siyer ilminde her bir anlatıcı, peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hayatına farklı açılardan bakabilir. Örneğin, farklı siyer yazarları tarafından aktarılan, yoğun bir benzerlik taşıyan ya da ortak olan anlatılar literatürde “tevatür” olarak adlandırılır. Bu anlatılar, en doğru bilgi kaynakları olarak kabul edilirler. Dolayısıyla farklı Siyer-i Nebi kitapları okuyarak aralarında ortaklıklar bulmak ve bu işe uzun bir zaman ayırmak gerekir.
Sık Kullanılan Siyer Terimleri
Siyer-i Nebi kitapları, oldukça eski bir gelenek ve İslamî literatürün de bir parçası olmaları sebebiyle, ilk başta anlaşılması zor olan pek çok terim ile doludur. Kendine has bir anlatıma sahip olan bu kitaplar, genel anlamda siyer terimlerine yönelik belli bir bilgiye ihtiyaç duymanıza sebep olur. Örneğin, “hanif” kelimesi aslen İbrahim’in dininden gelenler anlamında kullanılır. “Adnanîler” ise peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) soyu olan ve Arap Yarımadası’nda yaşamış olan Arapları ifade eder. Köln Kütüphane’nin tavsiye ettiği Siyer-i Nebi kitaplarını okumanızı ve anlamanızı kolaylaştıracak olan Siyer Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, bu anlamda en büyük yardımcınız olacaktır.
Mutlaka Okumanız Gereken Siyer Kitapları
Bin yılı aşkın bir süredir devam eden bir gelenek olması sebebiyle, günümüzde oldukça fazla sayıda siyer kitabına ulaşılabilir. Bu da elbette, siyer okumaya nereden başlayacağını bilemeyenler için oldukça kafa karıştırıcı olabilir. Her biri Köln Kütüphane’nin eşsiz koleksiyonunda yer alan bu Siyer-i Nebi kitapları, sizin için en uygun seçeneklerdir. İşte her Müslümanın kitaplığında bulunması gereken ve mutlaka okunması gereken en iyi siyer kitapları...
Sevgili Peygamberim Siyer-i Nebi - Rahim Er
Babıali Kültür Yayıncılığı tarafından basılan Sevgili Peygamberim Siyer-i Nebi, peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) benzersiz hayatının tüm yönleriyle ele alındığı eşsiz bir siyer kitabı. Saygın bir yazar ve büyük bir düşünür olan Rahim Er tarafından kaleme alınmış bu eser, yazarın “ustalık eseri” olarak gördüğü oldukça kıymetli bir kitap. Yıllar süren titiz bir çalışmanın ürünü olan Sevgili Peygamberim Siyer-i Nebi, Hz. Muhammed’in dış görünüşünden güzel ahlakına tüm yönlerini naif bir üslupla anlatıyor. Eser, aynı zamanda akademik bir heyetin incelemesinden geçerek yayıma hazırlanmış.
Siyer-i Nebi Peygamberimizin Hayatı - Mehmed Rıza
Peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) kısacık ömründe verdiği büyük mücadelenin ilham verici bir biçimde ele alındığı Siyer-i Nebi Peygamberimizin Hayatı, tüm siyer kitapları içerisinde apayrı bir yerde bulunuyor. Farklı ve etkileyici üslubu ile Mehmed Rıza, onun hayatını tüm Müslümanlara ışık olacak kadar güçlü bir kalemle yansıtmayı başarabilmiş bir yazar.
Siyer-i Nebi - Ahmet Gökdemir
“Siyer” ve “En Güzel Örnek Hz. Peygamber (s.a.v.) olarak iki kısımdan oluşan Siyer-i Nebi, türdaşı pek çok kitabın aksine, görsel açıdan da zengin bir kaynak. Ahmet Gökdemir tarafından yazılan Siyer-i Nebi; yaklaşık olarak 300 ayet, en sağlam hadis kaynaklarından 750 hadis, sahabelerin hayatlarından tablolar, geleneksel siyer kaynakları ile Hz. Muhammed’i konu alan güncel kaynaklardan yararlanılarak oluşturulmuş. Daha önce çeşitli siyer çalıştaylarında bulunmuş ve Siyer Araştırma Vakfı’nda ders vermiş olan Ahmet Gökdemir’in bu eşsiz eseri, aynı zamanda MEB lise müfredatı da gözetilerek hazırlanmış.
Ana Hatlarıyla Siyer-i Nebi - Kasım Şulul
Prof. Dr. Kasım Şulul tarafından yazılan, kronolojik bir temele göre düzenlenen ve imkanlar dahilinde yalnızca orijinal kaynaklara bağlı kalınarak hazırlanan Ana Hatlarıyla Siyer-i Nebi; aynı zamanda İlk Kaynaklara Göre Hz. Peygamber Devri Kronolojisi ve Son Peygamber Muhammed'in (a.s.) Hayatı isimli kitapların da kısaltılmış ve birleştirilmiş bir versiyonu. İlahiyat alanında lisans öğrencilerinin de güvenle yararlanabileceği bir kaynak olan bu eser, dilbilim ve yöntembilim açısından da geçerli olan pek çok tespit ve yoruma da yer veriyor.