Tanburi Cemil Bey, Osmanlı İmparatorluğunun son yüzyılında kadim bir aileye bağlıdır. Dedesi ve babası, devletin önemli mevkilerinde görev yapmış kişiliklere sahiptir.
Doğumu 1871 yılına, vefatı 1916 yılına düşmektedir. Görülüyor ki bu büyük san’atkâr 45 yıllık ömrünün içine üstün vasıfta bestekârlığını, mızraplı ve yaylı tanbur, kemençe, hatta halk mûsıkîsi sahasında bağlama ailesinden her bir sazı sığdırmış aynı mükemmeliyetlikle icra ederdi.
Yaşadığı zaman içinde, Kanuni Hacı Arif Bey, Ğriftzen Asım Bey ve oğlu Musa Süreyya Bey, Udi Nevres Bey, Tanburi Kadı Fuat Efendi, Hafız Mustafa Efendi, Kaşıyarık Hüsameddin Bey gibi sazende ve hanendelerle yurt içi ve dışı konserler vermiştir.
Son derece titiz, sinirli, aynı zamanda mağrur bir edaya sahipti. Her daveti kolay kolay kabul etmezdi.
Tanbur ve Kemençe’de erişilmez bir üsluba sahipti. Yapmış olduğu kayıtlardaki eserlerin icrası ve taksimlerindeki erişilmez üslubu huşu içinde dinlenir, O’nun melodilerinin etkisini birçok saz san’atkârının icrasında hissetmek mümkündür.
Saz san’atkârlığının dışında çoğu saz eseri olmak üzere yaptığı bestelerde de mûsıkî zevkini ve yüceliğini teslim etmek gerekir.
Cemil Bey, tanbur ve kemençe icrasında ortaya koyduğu ekol ile:
Başta oğlu Mes’ud Cemil, Refik Fersan, Fahire Fersan, Faize Ergin, Kadı Fuad Efendi olmak üzere 20. Yüzyıldaki diğer bütün san’atkârları da etkilemiştir.
Kendine has makam geçkileri, sürprizlerle dolu ustalıklı şedleri, Cemil Beyin icrasının özellikleridir.
Zamanında yaşayan veya yıllar sonra dikkat çeken pek çok tanburi, O’nun taksim ve maharetini örnek almış, güçleri nispetinde de tatbike çalışmışlardır.
Kısacası, Tanburi Cemil Bey üslup ve ustalık yönünde mürşit olmuştur.
Prof. Dr. Alâeddin Yavaşca
(Tanıtım Bülteninden)