İzmir, 19. yüzyıl ortalarından itibaren tüm Osmanlı şehirlerinin en batılısı, en moderni olarak yükselirken birçok siyasi, sosyal, kültürel etkinliğe de öncülük etmiştir. O yüzden modern sporların İmparatorluk içerisinde ilk kez bu şehirde görülmesi tesadüf değildir. Akdeniz’in incisi İzmir, 19. yüzyıl sonlarında yalnızca göz kamaştıran güzelliği ve ticari zenginliği ile değil, modern spor dallarının imparatorluk sınırları içinde doğup geliştiği bir şehir olarak da çekim merkezi olmuştur.
n
Modern spor oyunları, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren İzmir’de görülmeye başlandı. Bunlardan at yarışları 1861, futbol 1877, atletizm 1892 ve kayık-yüzme yarışları 1890’ların ilk yıllarında İzmir’de gerçekleştirilmiştir. İzmir, bu süreçte, Levanten aileler eliyle, Batı’da ortaya çıkan spor oyunlarını Osmanlı topraklarına taşıyan şehirdir. Futbol, basketbol, tenis, bisiklet, eskrim, yüzme, kürek, atletizm, kriket, jimnastik, boks Levantenlerle şehirde yaygınlaşan spor dalları oldu. Bu yeni eğlenceli yaşam tarzına daha sonra İzmir’in gayrimüslimleri Rumlar, Ermeniler, Yahudiler ve baskı ve yasaklara rağmen 20. yüzyıl başında Türkler de katılmıştır. 1894’te kurulan “Bornova Rugby ve Futbol Kulübü” Türkiye’de resmi nizamnamesi ve tüzüğü olan ilk futbol takımı olurken Bornova’yı Rumların Panionios, Pelops ve Apollon takımlarıyla Ermenilerin Apetyan ile Vartanyan takımları izlemiştir. Türk kulüplerinden Karşıyaka’nın kuruluş ise, ancak Balkan Savaşları sırasında, 1912 yılında gerçekleşmiştir. Altay ise 1914 yılında faaliyete başlamıştır. İzmir’de 1922’ye kadar Panionios ve Apollon kulüplerinin düzenlediği programlı yarışmalar, dış ülkelerden de katılımla adeta uluslararası bir kimlik kazanmıştı.
n
İzmir’in spor tarihi bilimsel araştırmalara konu olacak zenginliğe sahiptir. Bu anlamda çokta mesafe katedildiği söylenemez. Eser içeriği ile alanlarında uzman farklı yazarları bir araya getirerek İzmir’i, İzmir’in farkındalık yaratan spor kültürünü bilimsel zeminde ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, İzmir Spor Tarihini araştırmak isteyen meraklılara rehberlik edecek bir referans olacaktır. İzmir Spor Tarihini tüm yönleriyle eksiksiz ele alma iddiası taşımamaktadır. Söz konusu alanda yapılacak çalışmalara yol gösterecek öncü bir rolü vardır...
n
n
(Tanıtım Bülteninden)
n