OSMANLICA GÜZEL YAZI ALIŞTIRMALARI
| ISBN | 9786054299539 |
| Baskı Sayısı | 1. Baskı |
| Dil | TÜRKÇE |
| Cilt Tipi | Karton Kapak |
| Kağıt Cinsi | 1. Hm. Kağıt |
| Boyut | 27.5 x 19 cm |
Osmanlıca çabuk ve kolay yazma ihtiyacından doğan rik‘a hattı; "Harekesiz olup dîvânî yazısındaki harflerin biraz daha kısılarak şekillerinin sade ve not;leş tirilm esinden ve kavis meyillerinin azaltılıp harekette sür‘atin çoğaltılmasından ibâret yazı" şeklinde ta‘rîf edilmiştir.
Kim tarafından ne zaman ortaya konulduğu kesin olarak bilinmeyen rik‘a hattı, 19. asırda Bâb-ı Alî Kalemi’nde gelişmiş, Osmanlı’nm resmî yazısı hâline gelmiştir.
Rik‘anm iki çeşidi vardır: Birincisi, Bâb-ı ve Acirc;lî Rik‘ası; diğeri, İzzet Efendi Rik‘asıdır.
Bâb-ı ve Acirc;lî Rik‘ası, tezyinden çok, sür‘atli not tutma gayesiyle, devlet makamlarında kullanılan günlük el yazısıdır. İzzet Efendi Rik‘ası ise, sür‘atli not tutmaktan, günlük yazışmalarda kullanılmaktan ziyade, rik‘a hattının san‘at yazısı haline gelmiş çeşididir.
Rik‘a yazısı hafif sola meyilli olarak yazılır ve kelimenin son harfi satıra oturtularak mistarı oluşturulur. Ancak kelime sonunda bulun ve not;duklarında ha, aym, mim gibi harflerin zâid kısımları satır çizgisinin altında kalır. Bu yazıda güzelliği yakalayabilmek için harflerin aralarındaki tenâsübe özellikle dikkat etmek gereklidir.
Bu çalışma, günlük yazdığımız yazılan, tuttuğumuz notlan daha düzgün, daha okunaklı bir hâle getirme gayesiyle hazırlandı.
Çalışmamızın daha güzellerine bir basamak olması duasıyla...
OSMANLICA GÜZEL YAZI ALIŞTIRMALARI
OSMANLICA GÜZEL YAZI ALIŞTIRMALARI KİTABINDAN İSTİFADE EDEBİLMEK İÇİN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Pedagojik kurallar dikkate alınarak tertip edilen bu kitabımız, dört kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda, harflerin müstakil hâlleri büyükçe yapılarak, yazımı esnasında hangi sıra takip edileceği oklar ve rakamlar ile gösterilmiştir. Ayrıca harflerin başta, ortada ve sondaki hâlleri hem bağımsız, hem bitişik, hem de aralarına "be, nun, ye" tarzında bir harf gelecek şekilde yazıldı. Ayrıca harflerin başta, ortada ve sonda geliş şekillerinin yerleşmesi için hem kopya suretiyle, hem de bakarak yazmak için alıştırma sahîfeleri konuldu.
İkinci kısımda, harflerin diğer harflerle olan ikili birleşimlerine dair aynı şekilde alıştırma sahîfeleri konuldu.
Üçüncü kısımda, harflerin farklı birleşimlerinin olduğu örnek kelimelerle ilk iki kısmın yerleşmesini temin eden alıştırmalar konuldu.
Dördüncü kısımda ise, târihî kaynaklardan alınan metinlerle ilk üç kısmı tamamlayan cümle alıştırmalarına yer verildi.
Kitaptan tam olarak istifade etmek için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: 1. Osmanlıca el yazısının (rik'a hattının) mantığını kavramaya çalışmalı.
1. Harflerin müstakil halleri, diğer harflerle olan birleşimleri, satıra oturtulma durumları, noktaların harfin neresine nasıl konulduğu gibi hususları ön bilgi olarak anlamaya çalışmalıdır.
2. Kitaptaki alıştırma sahifelerini acele etmeden itina ile doldurup rik'a hattının kurallarına vâkıf kişilerden yardım almalı.
Elin hatta yatması, iyice alışması için bir alıştırma sahîfesi kopya suretiyle defalarca yazılmalı. Harflerin umumi şekli yakalandığı zaman bakarak yazma faslına geçilmeli.
Azamî istifade için, yazdıklarımızı tahlil edecek bir hoca nezaretine ihtiyaç vardır. Alıştırma sahîfeleri teker teker yazılıp ehil kişilere gösterilmeli. Onların yönlendirmesi doğrultusunda eksiklikler giderilerek bir sonraki sahîfeye geçilmelidir.
3. Düzgün bir yazıya sahip olmak ve bunu kalıcı kılmak için çokça yazmalı.2
Kitaptaki alıştırmalarda talim için ayrılan boşluklarla yetinmeyip, gerek kopya suretiyle, gerekse bakarak çokça yazmalıdır.
4. Mümkün mertebe hafif meyilli ve kesik uçlu kalemler kullanılmalı.
Yazı yazarken kalem tutuşunun, harflerin şekillerinin tam görülebilmesi için en uygun kalem hafif meyilli ve kesik uçlu olanıdır. Bunun için yaklaşık "1 mm" kalınlıkta sağdan sola yazmaya uygun uçlar tavsiye edilir.
Bu kalemleri, ucun meyli kâğıda tam oturacak şekilde, dik çizgiler yatay olanlara nisbetle biraz daha ince olacak bir tarzda tutmalıdır.
5. Her şeyde olduğu gibi sabırlı olmalı.
Netîceyi hemen bekleyip ümitsizliğe kapılmamak gereklidir. Yukarıdaki minval üzere gidilirse inşaallah yazılarımız daha da güzelleşecektir. Herkes hattat olamaz ama herkes yazısını daha düzgün hale getirebilir.3
Osmanlıca el yazısının (rik'a hattının), Kur'ân ve matbu' kitaplarda çoklukla kullanılan nesih hattından -harflerin karakterleri, birleşimleri ve satıra oturtulmaları gibi- farklı özellikleri vardır. Nesih hattına âşinâ olanların bu farklılıkları mukayese suretiyle çalışmaları istifâdelerini artırır.
Osmanlıcayı düzgün yazmakla beraber imlâ kaidelerine göre doğru yazmak da ayrı bir önem taşımaktadır. Bu noktada Hayrât Neşriyat yayınlarından çıkan "ıOsmanlıca İmlâ Müfredâtı" kitabını tavsiye ediyoruz.
Elinizdeki bu kitap, Osmanlıca el yazısını daha düzgün ve okunaklı bir şekilde yazmaya vesile olması için hazırlandı. Hattatlık gibi ciddî hedefi olanların, daha uzun soluklu bir sabır ve gayretle, taallüm etmek istediği hat hususunda icâzetli bir hattattan, birebir çalışmak suretiyle meşk etmeleri esastır.