Serüven masallarının çok sayıda örneğini Tatar masalları arasında ve çevirisini yaptığımız bu kitapta bulmaktayız. Kahramanın kendi şehrinden veya ülkesinden ayrılarak yabancı memleketlere ve Kafdağı, yer altı dünyası gibi masalsı yerlere doğru yola çıktığı masallar arasında erkek kahramanların başından geçen maceraların ve mücadelelerin anlatıldığı masallar arasında “Çakmak Taşı”, “Padişah ile Asker”, “Hamurdan Kahraman”, “Üç Güvercin”, “Ak Kısrak”, “Ak Kurt”, “Güneşe Görünmeyen Güzel Gümüş”, “Altın Kuş”, “Altın Balık”, “Kurbağa, Fare, Ayakkabı” sayılabilir.
Hayvan masalları da Tatar masalları arasında önemli bir yer tutar. Bu türden Tatar halk masallarında hayvanların çağlar boyunca gözlemlenen davranış biçimlerinde insanlara özgü çeşitli karakter özellikleri ve davranış kalıpları resmedilir. Başka bir deyişle, hayvan masallarında temsil edilen tipik davranış özellikleri ile hayvanlar toplumsal stereotiplerin sembolleridir. Diğer yandan toplumda açıkça eleştirilmesi mümkün olmayan çeşitli sınıf temsilcilerini ve zümreleri, davranışları ve alışkanlıkları hicvetmek için bu masallardaki Ezop dilinden faydalanılmıştır. Çeviri kitabımızda çok sayıda hayvan masalı arasında “Keçi ile Koyun”, “Keçi ile Kurt”, “Hileye Karşı Hile”, “Hilekâr Tilki”, “Ayı, Tilki, Dede” ve “Cesur Horoz” sayılabilir.
Tatar halk masallarının bir diğer türünü hayat ve yaşayışla ilgili masallar oluşturur. Bu masalların çoğu sıkça karşılaşılan durumlara bir cevap olarak yakın zamanlarda ortaya çıkmış masallardır. Kahramanları insan olan bu türden masallar, olağanüstü unsurları barındırmayıp sıradan insanların günlük yaşamda karşılaştıkları sorunlar karşısında ve koşullar altında bu sorunları nasıl ve hangi yetenekleriyle çözdüklerine işaret eder. Bu türden masallar çeviri kitabımızda çok sayıda olup bunlar arasında “Maharetli İnsan Ölmez”, “Döv Horoz!”, “Kurnaz Adam”, “Cimri ile Cömert”, “Saman Tarhan”, “Padişah, Vezir, Değirmenci”, “Guguk Kuşu Ötünce Çobanın Ücretini Alması”, “Şombay”, “Zengin Avcı”, “Övüngen Zengin”, “Hazır Cevap Kız”, “Eğri Kayın Ağacının Dayağı”, “Zakir ile Şakir”, “Eğreltiotu Çiçeği”, “Saban İzinde Balık”, “Üç Çuval Söz”, “Kanaatsiz”, “Fakir Gelin”, “Zeki Damat”, “İki Yalancı”, “Akıllı İhtiyar”, “Akıllı Gelin”, “Köylü Kazı Nasıl Bölmüş?”, “Üç Soru”, “Boş Sevinç”, “Yedi Bacanağı Bir Kurt Yemiş”, “Korkak Yol Arkadaşı” ve “Akıllı Kız” sayılabilir.
“Altın Balık: Tatar Halk Masalları” başlığıyla çevirisini yaptığımız bu kitap “Altın Balık: Tatar Halık Ekiyetleri” başlığıyla 1999 yılında Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da “Tataristan Kitap Neşriyatı” tarafından yayımlanmıştır. Masallar “orta ve ileri yaş okul çocukları” için Firaye Ziyatdinova tarafından kurulup yazıya geçirilmiş, kitabın orijinalinde yer alan resimler Vitaliy Bulatov tarafından yapılmıştır. Kitapta toplam yetmiş üç masal yer almaktadır. Çeviri kitabımızda bir masal dışında diğer tüm masalların Türkçeye çevrisi yapılmıştır.
n
n
(Tanıtım Bülteninden)
n