İmam-ı A'zam'ın İctıhad ve Görüşleri el-İhtiyar Metni el-Muhtar li'l-Fetva Arapça ve Türkçe
- Derleyici: Dr. Celal Yeniçeri
- Yayın Tarihi 2011-03-22
- ISBN 9759068554
- Baskı Sayısı Baskı
- Dil ARAPÇA,TÜRKÇE
- Sayfa Sayısı 671
- Cilt Tipi Ciltli
- Kağıt Cinsi Şamuha Kağıt
- Boyut 5 x 24.5 cm
İÇİNDEKİLER
MAVSILÎ VE ESERLERİ 22
Nesebi ve Doğumu 22
Hocaları 22
Adamları Arasındaki Mevki 22
Vazifeleri ve Ölümü 22
Eserleri 23
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMİZLENME (TAHARET) 27
Abdestin Farzları 27
Abdestin Sünnetleri 27
Abdestin Müstehabbları 29
Abdesti Bozan Şeyler 29
BOY ABDESTİ (GUSÜL) 31
Guslün Farzları 31
Guslün Sünnetleri 31
Guslü Gerektiren Şeyler 31
Kendileri ile Temizlenmesi ve Abdest Alması Câiz Olan Şeyler 33
Kuyuların Temizlenmesi 33
Artıkların Hükmü 35
TEYEMMÜM 37
Teyemmümü Gerektiren Sebebler 37
Teyemmüm Yapılışı 39
Teyemmümü Bozan Şeyler 39
MESTLER ÜZERİNE MESH 41
Meshi bozan şeyler 41
AYBAŞI H ve Acirc;Lİ (HAYZ) 45
Hayz 45
İstihâze Kanı ve Özür Sâhibleri 47
Nifâs (Lohusalık) 47
PİSLİKLER VE TEMİZLENMESİ 49
Pislik İkiye Ayrılır 49
Pisliği Gideren ve Gideremeyen Şeyler 51
İstincâ (Küçük veya Büyük Abdest Yaptıktan Sonra Temizlenme) 51
NAMAZ (SAL ve Acirc;T) 53
Namaz Vakitleri 53
Namaz Kılınması Müstehabb Olan Vakitler 55
Namaz Kılınması Câiz Olmayan Zamânlar 55
EZ ve Acirc;N 57
Namazdan Önce Yapılan İşler 59
Namaz İçinde Yapılacak Şeyler 61
Vitr Namazı 63
KIRAAT 65
Cemâ'atle Namaz 65
Namazda Mekrûh Olan İşler 67
Namazda İken Abdestin Bozulması 69
Geçmiş Namazları Kazâ Etmek ve Tertibin Düşmesi 69
SÜNNET NAMAZLAR 71
Müstehabb Olan Namazlar 71
Terâvîh 73
Kusûf (Güneş Tutulması) ve Husuf (Ay Tutulması) Namazları 73
İstiskâ' Namazı / Yağmur Duâsı 73
Sehv (Yanılma Secdesi) 75
Tilâvet Secdeleri 77
Hastanın Namazı 77
Yolcnamazı 79
Cum'a Namazı 81
Bayram Namazları 83
Kurban Bayramında Yapılması Müstehabb Olanlar. 83
Korkulu Durumda Kılınan Namaz 85
Ka'be'de Kılınan Namaz 85
CENAZELER 87
Ölünün Yıkanması 87
Kefenleme 89
Cenâze Namazı 89
Cenâzenin Yüklenmesi, Götürülmesi ve Defni 91
ŞEHÎD 93
Hadd Cezâsı Olarak Öldürülenler. 93
ZEK ve Acirc;T 95
Ehil Hayvanların Zekâtı 97
Develerin Zekâtı 97
Sığırların Zekâtı 99
Koyun ve Keçilerin Zekâtı 101
Atların Zekâtı 101
Altın ve Gümüşün Zekâtı 101
Mahsûllerin ve Meyvelerin Zekâtı 103
ve Acirc;şi r/Zekât Toplayıcı 105
Madenlerin Zekâtı 105
Zekâtın Sarf Yerleri (Kendilerine Zekât Verilen Kimseler) 107
Kendilerine Zekât Verilmeyenler. 107
FITIR SADAKASI 111
Fitrenin miktarı 111
ORUÇ 113
Orucun Vakti 115
Keffâreti Gerektiren Sebebler. 115
Kazâyı Gerektiren Sebebler 117
Oruç Bozmayan Hâller 117
Hastaların, Yolcuların ve Özür Sâhiblerinin Durumu 117
ÎTİK ve Acirc;F 121
HACC 123
Haccın Vakti (Mevsimi) 125
Mîkâtlar 125
İhrâma Girecekler için Yapılması Müstehabb Olan İşler. 127
İhrâma Girdikten Sonra 127
Gece ve Gündüz Mekke'ye Giriş 129
Ziyaret Tavafı 133
Umre 135
Hacc-ı Temettü' 135
Hacc-ı Kırân 135
Cinâyâtlar (Haccdaki Hatâlar ve Keffâretleri) 137
İhrâmlının Bir Av Hayvanını Öldürmesi veya Öldürene Yol Göstermesi.. 139
İhsâr (Engel Çıkmak) 141
Bedel (Başkası Yerine Hacc Yapma) 141
Hedy (Mekke'de kesilen kurban) 143
İKİNCİ BÖLÜM
ALIŞ-VERİŞ 147
İkâle (Yapılan Alış-verişi Fesh Etmek) 151
Alış-Verişte Muhayyerlik 151
Mâlı Görme Muhayyerliği ve Hükümleri 153
Mutlak Alış-Veriş 153
Fâsid Alış-Veriş 155
Satış Çeşitleri 159
FAİZ (RİB ve Acirc;) 161
SELEM 165
SARF 169
ŞUF'A 171
Şuf'a Hakkının Kalkması 173
KİRA AKDİ (İC ve Acirc;RE) 177
İşçi Çeşitleri ve Hükümleri 181
Ücrete Hak Kazanmak .....181
Kirânın Fâsid Olması İle Gereken Durumlar. 183
Kirâyı Fesh Eden Özürler. 185
REHİN 187
Dirhem ve Dînâr Paraların Rehin Verilmesi 191
Borçlunun Rehin Verdiği Mâlı Satması 193
HİSSELERİN BÖLÜNMESİ (KISMET) 195
Ortaklardan Birinin Taksîm İstemesi 197
Taksim Edenin Yapması Gereken işler. 199
Muhâye'e (Menfa'ati Bölüşme) 201
H ve Acirc;KİMLİK ve Acirc;D ve Acirc;BI 203
Hâkimlik ve Bir Hâkime Başka Bir Hâkimin Karârının Arz Olunması 207
Borçlunun Habsedilmesi 207
Hâkimler Arasında Yazışma 209
Hakem Ta'yîn Etmek 211
M ve Acirc;Nİ OLMAK (HACR) 213
İZİN 217
ZORLAMA (İKR ve Acirc;H) 223
DA'V ve Acirc; 227
Beyyinelerin (Delillerin) Tercihi 231
Tehâlüf (Karşılıklı Yemînleşmek) 233
Neseb Da'vâsı 237
İKR ve Acirc;R 239
İkrârda İstisnâ Yapmak (Hâriç Tutmak) 243
Sıhhatli iken ve Ölüm Hastalığında İkrâr Edilen Borçlar. 245
Ş ve Acirc;HİDLİK 247
Şâhidliğin Nisâbı 249
Şâhidlerde Bulunması Gereken Vasıflar 249
Hukûk ve Akidlere Dâir Bütün Görülen ve Duyulanlara Şâhidlik Yapma 251
Şâhidlikleri Kabûl Edilmeyenler 253
Şâhidlik Üzerine Şâhidlik Etmek 255
Şâhidlikten Dönmek 255
VEK ve Acirc;LET 259
Satmaya ve Satın Almaya Vekâlet 261
KEF ve Acirc;LET 267
HAV ve Acirc;LE 277
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANLAŞMA (SULH) 279
Sulhun Câiz olup Olmadığı Da'vâlar 281
Borçlardan Sulh 283
Ortak Alacaklarda Sulh 283
ORTAKLIKLAR (ŞİRKETLER) 285
Mülk Ortaklığı 285
Akid Ortaklığı 287
Mâllarda Ortaklık 287
İşlerde Ortaklık (Şirket-i A'mâl) 287
Mufâvaza Ortaklığı 287
Şirket-i 'İnân 289
Sanâ'î Ortaklığı (İş Ortaklığı) 291
Vücûh Ortaklığı (İ'tibâr Ortaklığı) 291
MUD ve Acirc;RABE ORTAKLIĞI 293
Mudârabe Ortaklığı Şu Hallerde Kalkar 297
EM ve Acirc;NET BIRAKILAN M ve Acirc;L (VEDÎ'A) 299
SOKAĞA BIRAKILAN S ve Acirc;HİBSİZ ÇOCUK (LAKÎT) 303
KAYBOLAN M ve Acirc;L (LUKATA) 307
KAÇAN KÖLE ( ve Acirc;BIK) 311
YAŞAYIP YAŞAMADIĞI BİLİNMEYEN KİMSE (MEFKÛD) 313
HÜNS ve Acirc; 315
Hünsâ-yi Müşkilin Hükümleri 315
VAKF 319
BAĞIŞ (HÎBE) 323
Hibeden Dönmek 325
'Umrâ ve Rukbâ 327
ÖDÜNÇ VERME (İ' ve Acirc;RE) 329
ZORLA BİR ŞEY ALMAK (GASB ETMEK) 333
Casb Edilen Mâldaki Artma Ödenir mi? 337
ÖLÜ AR ve Acirc;ZÎYİ İH Y ve Acirc; ETMEK 339
SULAMA HAKKI (HAKK-I ŞİRB) 343
Suların Çeşitleri 343
Büyük Nehir Yataklarının Temizlenmesi 345
MÜZ ve Acirc;RAA (ZİR ve Acirc;AT ORTAKLIĞI) 347
Ortaklığın Sahih Olabilmesinin Şartları 347
Müsâkât Ağaç ve Terbiyesinde Ortaklık 349
NİK ve Acirc;H 353
Birbirlerine Harâm Olanlar. 357
Hür ve ' ve Acirc;kil-Bâliğ Olan Kadının Nikâhı 359
Küçüklerin Nikâhı ve Büluğa Ermeleri ile Kazandıkları Muhayyerlik 361
Velî Olma Hakkına Sırası ile Şu Kimseler Sâhibdirler 361
Fuzûlînin Nikâhı 363
Evlenmekte Denklik (Kefâet) 363
Mehir. 365
Mehir Olmaya Elverişli Olan ve Olmayan Şeyler 369
KÖLE VE C ve Acirc;RİYELERİN EVLENMESİ 371
Zimmîlerin Nikâhı 373
Muhayyerliği Gerektirip ve Gerektirmeyen Ayıblar. 375
Kadınlar Arasında Adâleti Gözetmek 375
MEME EMME (RAD ve Acirc; ) 377
BOŞANMA (TAL ve Acirc;K) 381
Mükrehin (Zorlananın), Sarhoşun, Dilsizin ve Şakacının Boşaması 385
Sarîh (Açık) Sözle Yapılan Boşama Niyete İhtiyâç Göstermez 385
Zamâna ve Mekâna Bağlanan Talâklar 387
Vasıf İ'tibârı ile Yapılan Boşama 389
Zifâfa Girmeden Önce Yapılan Boşama 389
Kinâye (Kapalı Sözler ile Yapılan Boşama) 389
Boşama İşini Kadının İhtiyârına Bırakmak 391
Şarta Bağlı Boşama 395
Boşanmanın Allah'ın dilemesine bağlanması 397
Hastalık Halinde Kadın Boşama 399
RİC'Î TAL ve Acirc;K İLE BOŞANDIKTAN SONRA TEKRAR KADINA DÖNMEK (RİC AT) 401
Bâin Talâk ile Boşanan Kadının Durumve Hülle 403
ÎL ve Acirc; 407
îlâ'yı Kaldıran Haller. 409
M ve Acirc;L KARŞILIĞINDA BOŞAMA (MUH ve Acirc;LE'A) 411
ZIH ve Acirc;R 415
Zıhâr Keffâreti 417
Lİ' ve Acirc;N 421
Li'ân şöyle yapılır 423
İDDET 425
'İddetin Başlangıcı, İki 'İddetin Birbirine Karışması (Tedâhülü) ve'İddetin
Müddeti 429
Sahîh Bir Nikâhtan Sonra 'İddet Bekleyen (Mu'tedde) Bir Kadının
Uyması Gereken Şartlar. 429
Hâmileliğin En Az ve En Çok Müddetleri ve Buna Terettüb Eden
Hükümler. 431
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
NAFAKA 435
Boşanan Kadının 'İddeti İçindeki Nafaka ve Meskeni 439
Usûl, Fürû', Diğer Akraba ve Kölelerin Nafakaları 441
ÇOCUĞU YETİŞTİRİP BÜYÜTMEK (HID ve Acirc;NE) 445
KÖLE ve Acirc;Z ve Acirc;D ETMEK ( ITK) 449
Bir Kimsenin Kendisine Mahrem Olan Akrabâsını Köle Edinmesi 451
Kölenin Bir Kısmını ve Acirc;zâd Etmek 453
Tedbîr 455
İSTÎL ve Acirc;D 457
KİTABET 461
Fâsid Kitâbet ve Hükümleri 463
İki Köle İle Yapılan Bir Kitâbet 465
Kitâbet Borcunu Ödemeden Mükâtebin Ölmesi 465
VEL ve Acirc; 467
YEMİNLER 471
Mün'akid Yemîn : 471
Yemîn Keffâreti 473
Yemîn Harfleri ve Yemîn Sayılıp Sayılmayan Sözler. 473
Bir İş Yapmayacağına Yemîn Eden Kimsenin, O İşi Yapması için
Başkasına Emir Vermesi 475
Üzerindeki Elbiseyi Giymemeye, Hayvana Binmemeye, Evde
Oturmamaya v.s. Şeylere Yapılan Yemîn 477
Hîn Zamân, Ta'rîf, Tenkîr 479
Buğday, Ekmek, Kebâb v.s. Şeyler için Yemîn Etmek 479
Göklere Çıkmaya ve Buna Benzer Şeylere Yemîn Etmek 481
Oruç Tutmamaya, Namaz Kılmamaya v.s. Şeyleri Yapmamaya veya
Yapmaya Olan Yeminler. 481
Adak (Nezir) 485
CEZ ve Acirc;LAR (HADDLER) 487
Zinâ Cezâsı 487
Haddin Şekli ve Yerine Getirilişi 491
Haddi Gerektiren ve Gerektirmeyen Cinsî Temaslar 493
İFTİRA CEZ ve Acirc;SI (HADD İ KAZF) 497
Zinâdan Başka Şeyi İftirâ Etmek 499
İÇKİ İÇMENİN CEZ ve Acirc;SI (HADD-İ ŞÜRB) 501
EŞRİBE 503
HIRSIZLIK (SİRKAT) 507
Elin Kesilmesini Gerektiren ve Gerektirmeyen Mâllar. 511
El Kesme Şekli 511
YOL KESİCİLERİN HÜKMÜ 515
SİYER VE CİH ve Acirc;D 519
Harb Esnâsında Yapılmaması Gereken Şeyler 523
Düşmanla Sulh Yapmak 523
Emân 523
Bir ülke zorla fethedildiği zamân devlet reîsinin yapabileceği şeyler. 525
GANÎMET VE TAKSİMİ 527
Düşman Yurduna Girildiği Zamân Devlet Reîsinin Yapacağı İş ve
Ganîmetlerin Taksîmi 529
Düşmanın Ele Geçirdiği ve Ülkesine Götürdüğü Mâllarımızın Durumu 531
Emânnâme (Pasaport) Alıp İslâm Ülkesine Gelen Harbîlere Devlet
Reîsinin Yapacağı İş ve Cizye Konulması 531
Cizye 531
ARAB AR ve Acirc;ZÎSİNİN HÜKMÜ VE HAR ve Acirc;C 535
DÎNDEN DÖNMEK VE DÖNENLERE ve Acirc;İD HÜKÜMLER 539
Gayr-i Müslimin müslüman olması 541
HAV ve Acirc;RİC VE B ve Acirc;ĞÎLER 543
MAHZÛRLU, HAR ve Acirc;M VE MÜB ve Acirc;H OlAN ŞEYLER (KER ve Acirc;HİYYET)545
Avret Yerlerine Bakma ve Dokunma 545
Giyim ve Ziynette Erkeklere ve Kadınlara Helâl Olup Olmayanlar 549
KARABORSACILIK (İHTİK ve Acirc;R) 551
ÇEŞİTLİ MESELELER 553
Müslümanın Edebi 555
Müsâbaka ve Atışlar. 555
KAZANÇ 557
Kazanç da Derece Derecedir 557
ve diams;Yemek 559
ve diams;Giyim 561
ve diams;Söz 563
BEŞİNCİ BÖLÜM
AVCILIK (SAYD) 569
Avlanması Câiz ve Haram Olanlar. 569
Avlanan Hayvanın Yenilebilmesi İçin ŞŞartlar Lâzımdır 569
HAYVANLARIN KESİMİ 573
Hayvanı keserek temize çıkarmak iki türlü olur 573
Etleri yenilen ve yenilmeyen hayvanlar 575
KURBAN (UDHİYYE) 577
CİN ve Acirc;YETLER 581
Kasden öldürme 581
Kasda Benzeyen Öldürme 585
Hatâ Yolu ile Öldürme 585
Hatâ Yerine Geçen Öldürme (Hatâ Mecrâsına Câri Kati) 585
Sebeb Vererek Öldürme (Bisebebin Kati) 585
Öldürme Keffâreti 585
KISAS 587
Uzuvlar Hakkındaki Kısâs 589
DİYETLER 593
Hakkında Diyet Gereken Şeyler 595
BAŞ VE YÜZDEKİ YARALAR VE HÜKÜMLERİ (ŞECCELER) 597
ANA RAHMİNDEKİ ÇOCUĞU DÜŞÜRMEK 601
I.Umûmî Yola Çıka.tılan Oluk, Dükkân, Helâ v.s. Şeylerin Hükmü 603
II.Hayvanların Cinâyeti 603
III.Köle ve Köle Hükmünde Olanların Cinâyetlerinm Hükümleri 605
C ve Acirc;NÎYİ BULMAK İÇİN YEMÎN VERDİRMEK (KAS ve Acirc;ME) 607
Me'âkıl (Diyetler ve ve Acirc;kile) 609
VASİYYETLER (VES ve Acirc;Y ve Acirc;) 613
Vasiyyet Edilmeleri Câiz Olan Şeyler. 615
Komşulara, Ashâra, Ahtâna ve Ehle Yapılan Vasiyyetler 619
FER ve Acirc;İZ 623
Ölünün Terikesi (Bıraktığı Mîrâsı) Sırası İle Hak Kazanlar 623
Mîrâscı (Vâris) Olma Sebebleri 623
Mîrâscı Olmaya Mâni Olan hâller 627
Farz Olan Hisseler ve Bunlara Hak Kazananlar. 627
'Asabeler. 629
HACB 631
Avl (Yükselme) 633
Redd Mes'eleleri 633
Zevi'l-Erhâm 635
Birlikte Boğulan ve Enkâz Altında Ölenler 635
Ana Karnındaki Çocuğun ve Mecûsînin Mîrâscı Olması 635
Münâseha Hisselerin Vârislere Geçirilmesi 635
Ferâizin Hesâbı 637
Terikenin Bölünmesi 639
Mîrâscılardan Bir kısmının Anlaşma Neticesinde Aradan Çıkması 641
DİZİN 643
Muhterem Okuyucularımıza,
Yayınlarımızın esâs gayesi 1400 küsur senelik İslâm kültürünü ihyâ ile bugü-nün sosyal düzeni için ihtiyâç duyulanı vermektir.
Elinizdeki eser ise, İslâm'ın fıkıh dalı olan İmâm-ı A'zam'ın kısacası; hanefî mezhebinin görüşlerini vermektedir. Senelerdir, İslâmî bağdan mahrum olmamız, karşılıklı muamelelerimizde İslâmın hükümlerini unutmamıza sebeb olmuştur. Bu eserle, hanefî mezhebi mensûblarının Ebû Elanîfe çizgisinde bilgilenmelerini gâye edindik.
Bu eserin tercümesindeki bazı müşkillerde mütercime yardımcı olmuş bulunan ve eseri bu yönde baştan sona gözden geçirmiş olan Fatih vâ'izlerinden merhum Aksay ÖNCEL hocamıza ve bu son baskımızdaki Arabca metinlerin tashihinde yar-dımcı olan Ahmet EFE hocamıza teşekkürlerimizi bir borç biliriz.
Bütün samimiyet ve hassâsiyetimize rağmen yapılan hatâlardan Allah'a sığınır, okuyucularımızın samîmi tenkîdlerini bekleriz. Allah insânlarla beraberdir.
ŞAMİL YAYINEVİ
MÜTERCİMDEN BİRKAÇ SÖZ
Allah'a hamd, O'nun kulu ve elçisi yüce Peygamberimiz'e salât-ü selâm olsun.
ve diams;İslâm hukûku ile ilgili bir eseri Arabca'dan Türkçe'ye tercüme etmek belki de benim bilgi ve tecrübelerimin üstünde bir iş idi. Bu konuya karşı olan husûsî merâkım yüzünden tercüme etmeyi düşünmeden eseri kendi kendime okumaya başlamıştım. Hukûkî mevzû'âtın özünü teşkîl eden ve İmâm-ı A'zam hazretleri-nin ve mdash;Allah ondan râzı olsun ve mdash; ictihâd ve görüşlerini toplayan bu eserin Türkçe'ye kazandırılmasını mütâla'alarım esnâsında faydalı gördüm.
ve diams;Bütün Türklerin tarih boyunca gönlünde yatan İmâm Ebû Hanîfe'nin, ona hayran bir milletin dilinde ictihâd ve görüşlerini toplayan müstakil bir eserin ol-mayışı bir kayıp idi. İşte bu ihtiyâcı bir nebze de olsa karşılamak ve mukâyeseli hukûka da imkân vermek bakımlarından eseri, Türk milletine takdîm etmek is-tedim. Bu eser doğrudan bir fetvâ kitâbı olmasa da pek çok hükmü buradan öğ-renmek de mümkün olur. Bu son basımda özellikle dip kısımlara yeni bazı ge-rekli açıklamalar da konulmuştur.
ve diams;Milletin, ilmihâl bilgilerine olan ihtiyâcını ve fıkıh konularına olan merâkım düşünerek; sadece tahsilli zümrenin değil, geniş halk kitlelerinin de bundan fay-dalanmasını temîn etmek maksadı ile tercümede sade bir dil kullandım.
ve diams;Günümüze kadar yazılmış olan fıkıh kitâblarının hemen hepsi ağır bir dille kaleme alınmıştır. Fıkıh dilinin tamâmıyla halk seviyesine inemeyeceğini kabûl ederim, hukûkun kendine mahsûs ıstılâh ve taybîrlerinin de muhâfazasına inan-maktayım. Bununla beraber fıkıhla ilgili eserlerin; bu derece ağır bir dil ve ifâdeye bürünmesini de uygun bulmam.
ve diams;Eserleri sadeleştirmek için, ıstılâhların dışındaki ifâdeleri sadeleştirmek, ıstılâhları anlaşılabilir bir dille açıklamak gerekir. Tercümede bu yol ta'kib edilmiş-tir. Ayrıca ıstılâhlar ilk kullandıkları yerlerde birkaç defa parantez içinde kısa olarak anlatılarak okuyucu, bu ıstılâha alıştırılmış ve bilmeyenlere ma'nâsı öğretilmiştir.
ve diams;Tercümede tamâmen metne sâdık kalınmış, hemen hemen kapalı bir ifâde bırakılmamıştır. Metnin biraz daha açılması lâzım gelen yerlerde eserin şerhi olan el-İhtiyâr'dan o yere parantez içi bir ifâde konulmuştur. Böylece parantez içi ifâdeler eserin şerhinden alınmış bulunuyor. Ancak söylemeye değmeyecek ka-dar az, sadece birkaç yerde bunun dışına çıkılmıştır. O da yine metnin umûmî ifâdesinin gösterdiği ma'nâdır.
ve diams;Her fikir, her kâ'ide ve her madde diğerinden ayırt edildi ve böylece ter-cüme baştan aşağıya maddeleştirildi. Bunun için ince bir dikkatle uzun bir ça-lışma yapmış bulunuyorum. Hattâ bazı yerlerde metinde olmayan başlıklar bile tarafımdan konuldu.
ve diams;Müctehidlerden Ebû Yûsuf, İmâm Muhammed, İmâm Züfer ve İmâm Şâfi'î hazretlerinin, İmâm Ebû Hanîfe'nin görüşlerine tüm olarak katılmadıkları veya tam aksini savundukları yerlere onların isimlerini gösteren harfler konulmuştur ki bu harfler müellif el-Mavsılî'nin hâyatı ve eserleri anlatılırken gösterildi.
ve diams;Her konuya girerken o konu hakkında bir ön bilgi verilmiştir. Bu ma'lûmâtın ıstılâhlara kadar olan kısmı tamâmıyla eserin şerhi el-İhtiyâr'dan tercüme edilmiş-tir. Burada yer alan âyet ve hadîslerin kaynaklarını da elimden geldiği kadar bu-lup göstermeye çalıştım. ve Acirc;yetlerin meâli daha çok Haşan Basri Çantay'ın tercü-mesinden alınmıştır.
ve diams;Istılâh ve ta'rîfler bazen eserin şerhinden ve çok kere de Ömer Nasuhî Bilmen'in İslâm Hukuku ve Istılâhat-ı Fıkhiyye Kâmûsu ile Büyük İslâm ilmihâli adlı eserlerinden ve Ali Haydar Efendi'nin Mecelle Şerhi'nden alınmıştır. el-İhtiyâr metniel-Muhtâr li'l-Fetvâ’yı tercüme ederken de en çok bu iki eserden faydalandım. Bir nebze de Mültekâ tercümesi olan Mevkûfât'tan faydalanmış bulunuyorum.
ve diams;îzâha muhtâc olan veya diğer imâmların da görüşlerinin açıklanması lâ-zım gelen yerler, numara verilerek dip kısımlarda açıklandı. Kaynağı gösterilme-yen îzâhlar esâs metnin o yere âid el-İhtiyâr1daki şerhinden ibârettir.
ve diams;Tercümeye, eş-Şeyh Mahmûd Ebû Dakîka tarafından ta'lîkâtı yapılan nüsha esâs alınmıştır. Eserdeki kayda göre el-İhtiyârEzher Üniversitesi'nde ders kitâbı olarak okutulmuştur.
ve diams;el-Muhtâr'ın ve şerhi el-İhtiyâr’mdaha önce yapılmış Türkçe tercümele-rine rastlayamadım. el-İhtiyâr’m en eski bir nüshasına Süleymâniye Kütüphânesi Fâtih bölümü 2260 no.da rastladım. Nesih yazısı ile yazılmıştı. Yazan îsa b. Alî er- Rûmî, Dımaşk (Şâm) hicrî 705'tir. Bu, Mavsılî'nin ölümüne yakın tarihlerde yazıl-mıştır. el-İhtiyâr’m metni el-Muhtâr'ın ise, en yeni nüshası olarak nesih yazısı ile 1110 hicrî tarihinde yazılanını gördüm. Güzel bir nüsha idi. Bu nüsha Süleymâ-niye Kütüphânesi İzmirli bölümü 175 no. da kayıtlıdır.
ve diams;İhtiyâr metni el-Muhtâr li'l-Fetvâ’yı tercüme ederken ve maddeleştirirken birtakım hatâlara düşmüş olabilirim. Eseri tercüme ederken; kültür merkezlerin-den uzak bir yerde vazîfeli oluşum ve kütüphânemin de yok denecek kadar fa-kir bulunuşu buna tesîr etmiş olabilir.
Bu tercümeyi Çanakkale / Biga / İmâm-Hatip Okulu meslek dersleri öğretmen-liğine başladığım o ilk yıllarda yapmış bulunuyorum ki ilk baskı tarihi 1973'tür.
Dost olanların hatâlarımı bir mektûbla bana bildirmelerini en büyük hediye sayacağım. Hatâyı bildirmek ve düzeltmek herkesin vazifesidir. Tercümemi göz-den geçiren merhûm Aksay Öncel hocamıza da burada Yüce Mevlâ'dan rah-met dilerim.
ve diams;Bu son baskıda, öncekilerde gördüğüm bazı eksik yerlerin tamâmlanıp bazı hatâlı yerlerin de düzeltildiğini veya daha uygun bir ifâdeye büründürüldüğünü burada hatırlatmak isterim.
ve diams;Bu tercüme benim eserimdir. Ben de Allah'ın yardımından sonra, hoca-larımın eseriyim. Bütün hocalarıma teşekkür etmeyi bir borç bilir, ölenlerine Al-lah Teâlâ'dan rahmet, kalanlarına da hayırlı ve uzun ömürler dilerim.
Duâm:
"Allah'ım! Yanıldıysam affet. Hatâlarım varsa onları bana ilhâm et. 'Rabbim! İlmimi ve anlayışımı artır ve beni iyi kullarının arasına kat' ( ve Acirc;yet-i Kerîme). Bun-dan sonraki çalışmalarımda da yardımını esirgeme. Bana faydalı eserler vermemi nasîb et."
Prof. Dr. Celâl YENİÇERİ