Niyazi Mısri Divanı Şerhi (004864)

Niyazi Mısri Divanı Şerhi

Ürün Özellikleri :

Yayınevi : Esma Yayınları
Hazırlayan : Mustafa Varlı - Mahmut Sadettin Bilginer
Kapak Kalitesi : Karton Kapak
Sayfa Kalitesi : 2.Hamur
Sayfa Sayısı : 376 Sayfa
Ebat : 16.5 x 24 cm
Ağırlık : 436 gr.

ÖNSÖZ ve GİRİŞ

"MISRÎ NİY ve Acirc;ZÎ DİV ve Acirc;NI"nın şerhine Seyyid MUHAMMED NÛRUL ARABİ hazretleri "İki kâşın arasında çekti hatt-ı istivâ" şiirinden başla-mışlardır. Şerhini yapmadıkları veya lüzum görmedikleri Divânın başındaki 9 şiirin 6'sı Arapça, biri Fuzulî'nin "Kad enârel aşk-ı lil uşşâk-ı minhâcil- Hüdâ" mısraıyla başlayan bir gazeline tahmis olmak üzere 3'ü Türkçe'dir. Bunlar sırasıyla:
1-"Ey gönül gel gayrıdan geç aşka eyle iktidâ",
2-"Zehî kenz-i hafi kândan gelür her vâr olur peydâ",
3-"Merhabâ ehlen ve sehlen merhabâ",
4-"Hamden İlâhî ala mâ ente melce-unâ",
5-"Ve ba'di hamd-i illâ lehû alen-Nebiyyis-salât-i",
6-"Kad eşrakted-dünyâ biş-şems-ü Mevlanâ",
7-"Yâ erham-el usât kün rahîymâ",
8-"Sekanî vech-i mahbub-i şarâben",
9-"İnnelir-Rahmân-i tarfen kadr-i enfas-il verâ"dır.
Bu 9 şiirin toplu halde şerh ve açıklamasına başka hiçbir yerde rastlan- mamıştırö).
Muhammed Nûrul Arabî ileride görüleceği üzere divândaki diğer Arap ve not;ça şiirlerin açıklamasını yapmışlar ve bir çok gerçekleri ortaya koyma fırsatını bulmuşlardır.
Şerhin yapılmasına kaynak olarak kanaatimizce divânın 1254 Hicrî yılında (1838) Mısır'da basılan nüshası alınmıştır. Talik hattı yazıyla olan bu nüsha divânın en doğru olanıdır. Böyle bir nüshayı biz 1940 yılında bulup kitaplığımıza katmıştık. Ayrıca sülüs hattı yazıyla basılan bir nüsha İstanbul'da 1286 Hicride (1870) yayımlanmıştır.
(1) Yalnız "Kaybolan Gölgeler" adı altında Niyâzî Divâni açıklamasını küçük bir risâlede 7 adet şiirin şerhi İzmirli merhum İbrahim Yurdören tarafından 1966 yılında yapılmış olduğunu görüyoruz. Bunlardan kitabımızın şerhi yapılmayan "Ey gönül gel gayrıdan geç aşka eyle iktida", "Zehi kenz-i hafi kândan gelür her vâr olur peyda" ve "İnn-e lir-Rahmân-ı" ile başlayanlardan başka daha 4 şiirin açıklaması kendi zevkine göre yapılmış olarak bu risâlede vardır. Biz bu hizmetinden dolayı İbrahim Yurdören'i rahmetle anmayı bir görev sayarız.
Ayrıca Seyyîdin Halifelerinden merhum Ali Ürfı efendinin de kendisi tarafından yapılmış bir Niyâzi Divânı şerhi olduğu söylenmekte ise de, yaptığımız araştırmada bulamadık.
Divânın şerhini biz eldeki yeni Türkçe divânlara göre düzenledik. Eserde şerhi yapılsın veya yapılmamış olsun bütün şiirleri bulacaksınız, bu suretle ayrıca divân almağa lüzum kalmamış olmaktadır. Her şiirin başında okunmasında kolaylık sağlamak maksadıyla vezinleri de verilmiştir.
Şârih bazı şiirlerin açıklamasına lüzum görmemiştir. Bu hususu şerhi tutan Hacı Maksud Hulûsi efendi "zâhir üzere takrir olundu veya bu bahırların (deniz ve derya anlamına) şerhinde bulunamadım, Hoca Efendimiz uzunca söylememişler, heman zâhir üzere takrir etmişler" tarzında notlar koymuşlardır. Gerçekten Mısrî Niyâzî'nin bazı şiirleri açıklamaya lüzum bırakmayacak derecede anlaşılır haldedir.
Muhammed Nûr, Mısır'da doğmuş bir Arap oldukları halde, bir Rumeli Türkünden farksız yaşamıştır. Niyâzi'yi sevmişler ve müntesiplerine dâima onun eserlerini ve başta divânlarını okumalarını tavsiye etmişlerdir. İşte onun Niyâzi'ye olan bu sevgisidir ki, elinizdeki bu şerhin meydana gelmesine sâik olmuştur.
"NÎYAZÎ DİV ve Acirc;NI ŞERHİ" Muhammed Nûrul Arabi hazretlerinin Hicri 1292-1296 yılları (1875-1879) arasında muntazam dersler halinde verdikleri takrirlerinden halifelerinden Hacı Maksud (Hulusi) efendi tarafından tutu ve not;larak meydana getirilmiştir.
Bize de yaklaşık olarak 100 yıl önce yapılan bu şerhi bazı yerlerinde küçük açıklamalar yapmak suretiyle bugünkü konuşulan dile aktarma ile sâdeleştirme görevini yaptık. Yalnız şunu hemen belirtelim ki, bunu yaparken de bilhassa Muhammed Nûr'un takrirlerindeki üslüblarım aynen vermeğe itinâ gösterdik, hatta metnin bazı yerlerinde sâdeleştirme esnâsında anlaşılmasında yanlışlık olur düşüncesiyle aynen almayı uygun gördük. Bunu yaparken de okuyucunun mânevi zevk ve istidâtının kemâl derecesine saygılı olduk.
Kusur ve noksanlarımızın bağışlanacağı umuduyla büyük bir cesaret isteyen böyle bir eseri irfan ehline sunarken kendilerine bir hizmette bulunduğumuza inanıyoruz, zirâ "Tevhîd İlmi"nin bütün ayrıntılarıyla açıklanması bu eserde mevcuttur. İlmî ve tasavvuf! konuşmalarında onlara bu şerh aynı zamanda bir sohbet kitabı olacaktır.
Eserin yayınlanması için bizi teşvik edenlere, yardımcı olanlara bilhassa teşekkür etmeyi bir görev sayarız.
Cenâbı Hakka sonsuz şükrân ve ta'zîmlerimizi sunuyor ve esere yüce ALLAH'ın adıyla başlıyoruz.
H. Mustafa VARLI Mahmut Sadettin BİLGİNER
Temmuz 1976 - Recep 1396

İÇİNDEKİLER
Sahife
Eseri hazırlayan Mahmut Sadettin Bilginer’in şimdiye kadar
yayınlanmış Teknik ve Tasavvufa dair kitapları 4
Önsöz ve Giriş 5
Divân sahibi MISRÎ NİY ve Acirc;ZÎ’nin hayatı ve önemli eserleri 7
MISRÎ NİY ve Acirc;ZÎ Dİy ve Acirc;NI’nın şerh eden SEYYİD MUHAMMED
NURUL ARABÎ’nin hayatı ve önemli eserleri 10
Divânın açıklamalarını Seyyid’in derslerinden takip eden Hacı
Maksud Hulûsî Efendi’nin hayatı ve eserleri 13
Divân ve Açıklaması 17-283
Osmanlıca Divan 285-368
Küçük Sözlük 369
(Eserde geçen Arapça ve Farsça kelimelerin karşılıkları ve tasavvuf yönünden anlamları)