İslam coğrafyasının pek çok bölgesinde yetişen düşünürler hem kendilerinin içinde yaşadıkları toplumların hem de bütün Müslümanların birkaç yüzyıldır mustarip oldukları durumlarını düzeltmek için bir dizi çözüm önerisinde bulunmuşlardır. Oldukça geniş bir alana yayılan İslam coğrafyasının farklı bölgelerinde yetişen bu düşünürler homojen bir düşünce yapısına sahip olmadıkları gibi, Müslüman toplumların karşılaştıkları sorunlara yönelik yaklaşım tarzları, yöntemleri ve çözüm önerileri de çeşitlilik arz etmektedir. Fakat yöntemler ve söylemler farklı olsa da bütün İslam düşünürlerinin gayret ve çabalarının, yaşanan sorunlara karşı çözüm bulma ve Müslümanların tekrar ihyasını sağlama hedefine matuf olduğu görülmektedir. İslam coğrafyasının çeşitli bölgelerinde yetişen düşünürlerin bir kısmının hayatları, eserleri, düşünce ve çabalarına dair müstakil kitap, makale ve bildiri gibi akademik çalışmalar bulunmakla birlikte, bu düşünürleri bir arada ele alan yayınlara duyulan ihtiyaç bugün kendisini daha fazla hissettirmektedir.
Prof. Dr. Kemal Sözen, Prof. Dr. Sabri Yılmaz ve Prof. Dr. Ali Kürşat Turgut’un editörlüğünde tamamlanan iki ciltlik XIX. Yüzyıldan Günümüze İslam Düşünürleri başlıklı çalışma, bu ihtiyacın karşılanması için hazırlandı. Bu kapsamlı çalışmanın girişinde XIX. ve XX. yüzyıllarda İslam dünyasının genel durumu tasvir edildikten sonra üç bölümden oluşan birinci cildin birinci bölümünde Anadolu’dan Ahmet Cevdet Paşa, Said Halim Paşa, Ziya Gökalp, Mehmet Akif, Elmalılı M. Hamdi Yazır, İsmail Fenni Ertuğrul, İzmirli İsmail Hakkı, Ahmed Hamdi Akseki, Yusuf Ziya Yörükan, Fuad Köprülü, Hilmi Ziya Ülken, Nurettin Topçu, Erol Güngör, Fuad Sezgin; ikinci bölümünde Orta Asya ve İdil-Ural bölgesinden Kursavi, Şehabüddin Mercânî, Gaspıralı İsmail, Yusuf Akçura, Rızâeddin Fahreddin, Abdürrauf Rıfat, Abdürreşid İbrahim, Musa Carullah, A. Zeki Velidi Togan; üçüncü bölümünde ise Balkanlar’dan Filibeli Ahmed Hilmi, M. Tayyip Okiç, Aliya İzzet Begoviç ve Muhammed Aruçi’ye yer verilmiştir. Yine üç bölümü ihtiva eden ikinci ciltte ise çalışmanın dördüncü bölümünü oluşturan Orta Doğu’dan Akdülkâdir Muhyiddin el-Cezâirî, Cemaleddin Efgânî, Muhammed Abduh, Cemâleddîn Kâsımî, M. Ferid Vecdî, Seyyid Kutup, Ali Şeriatî, M. Hüseyin Tabatabâî, İsmail Raci Farukî, Abdurrahmân Bedevî, Nasr Hâmid Ebû Zeyd; beşinci bölümde Hint-Alt Kıtası’ndan Şah Veliyyullah, Seyyid Ahmed Han, Şiblî Nu’mânî, Muhammed İkbal, Mevdûdî, Fazlur Rahman, Muhammed Hamidullah; altıncı bölümde ise Kuzey Afrika’dan Muhammed b. Ali es-Senusî, Tunuslu Hayreddin Paşa, Abdülhamid İbnü’l-Bâdîs, Malik Binnebî, M. Tahir ibn Aşûr, Muhammed Tavit et-Tancî ve Muhammed Âbid Câbirî’ye yer verilmiştir.
n
n
(Tanıtım Bülteninden)
n